Patiëntparticipatie: zorg voor én met de consument
De consument staat centraal in de gezondheidszorg, maar het leveren van goede zorg is niet mogelijk zonder de consument zelf te betrekken. Consumenten krijgen daarom steeds meer verantwoordelijkheid voor hun gezondheid en worden zo in staat gesteld om zelf een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van hun zorg. Verbeteringen in de zorg worden namelijk niet alleen voor de consument gedaan, maar ook zeker mét de consument.
Betekenis patiëntparticipatie
Patiëntparticipatie houdt in dat consumenten de mogelijkheid krijgen om hun kennis en ervaring te laten bijdragen aan verbeteringen in de zorg. Consumenten kijken anders naar de zorg dan hulpverleners. Ze zijn ervaringsdeskundigen op het gebied van hun persoonlijke situatie, behandeling, ziekte en herstel.
Het zorgsysteem kan deze deskundigheid gebruiken om het perspectief van de zorgaanbieder en zorgafnemer op elkaar af te stemmen. Op die manier wordt patiëntparticipatie ingezet om tot patiëntgerichte zorg te komen.
Belang van betrokkenheid
Betrokken consumenten zijn bekend met het zorgsysteem en het traject dat zij doorlopen. Ze kunnen daarom goed aangeven waar verbeteringen nodig zijn en waar nog behoefte aan is. Met deze inzichten kunnen hulpverleners goede zorg realiseren.
Kennis van consumenten over de sociale aspecten van het zorgsysteem is dus net zo belangrijk als de medische kennis van artsen. Beide expertises zijn namelijk nodig voor juiste zorg. Dit betekent dat zowel de hulpverlener als consument bereid moet zijn om informatie uit te wisselen.
De participatieladder
De participatieladder kan worden gebruikt om invulling te geven aan gezamenlijke besluitvorming in de zorg. De ladder heeft vijf treden, waarbij elke trede staat voor een niveau van participatie.
- Informeren. De consument heeft betrouwbare informatie op tijd tot zijn of haar beschikking.
- Raadplegen. De consument denkt mee, maar de zorgverlener neemt de beslissingen.
- Adviseren. De consument wordt expliciet om een oordeel gevraagd, maar de beslissing blijft bij de zorgverlener.
- Gezamenlijke besluitvorming. Er is sprake van een gelijkwaardige samenwerking tussen de consument en de zorgverlener. De consument beslist dus mee.
- Regie bij consument. De consument bepaalt doelen en prioriteiten, de zorgverlener adviseert.
De participatieladder kan zorgverleners helpen strategieën te bepalen om meer betrokkenheid te creëren bij consumenten. Het gaat hierbij niet per se om het bereiken van een zo hoog mogelijke trede, dat is aan de consument.
Het nut van e-health
Door e-health speelt de zorg een rol in het dagelijks leven van de consument, wat leidt tot meer betrokkenheid. Daarnaast kunnen consumenten vaak hun gezondheid verbeteren door het gebruik van e-health. Door deze voordelen staan veel zorgsystemen wel open voor e-health, maar de implementatie blijkt vaak lastig.
Een belangrijke voorwaarde voor de implementatie van e-health is dat de toepassing goed aansluit op de wensen en behoeften van de consument. Pas dan kan de toepassing integreren in het zorgsysteem.
Rol van de consument
E-health toepassingen kunnen dus pas worden geïmplementeerd wanneer er rekening wordt gehouden met de behoeften van de consument. Deze implementatie bewerkstelligt vervolgens patiëntparticipatie, wat leidt tot betere zorg.
Treffend hierbij is dat patiëntparticipatie juist inhoudt dat er naar de consument geluisterd wordt. Er ontstaat dus een cirkel waarbij de mening van de consument en de waarde die daaraan gehecht wordt, allesbepalend is.
Patiëntparticipatie lijkt dus dé manier om zorg af te kunnen stemmen op de wensen en behoeftes van consument en daarmee beter zorg in het algemeen te kunnen leveren. En dat is toch precies wat we allemaal willen?
13 november 2017
