Artsen schrijven wel eens antibiotica voor om bacteriële infecties te genezen. Dat roept soms wel vragen op bij mensen die antibiotica gebruiken. Want wat voor soorten antibiotica zijn er? En hoe gebruik je deze middelen op de juiste manier? De MedApp apotheek heeft antwoorden.
Wat is antibiotica?
Antibiotica zijn medicijnen die een ontsteking door een bacterie bestrijden. Bij virussen helpen antibiotica niet. Een voorbeeld: je hebt baat bij een antibioticum als je een longontsteking hebt, maar niet als je een verkoudheid of het griepvirus te pakken hebt.
Welke antibiotica soorten zijn er?
De medische wereld kent veel verschillende soorten antibiotica. Elk antibioticum pakt een specifieke bacterie of specifieke bacteriegroep aan. Om te beginnen zijn er twee hoofdgroepen: de smalspectrum antibiotica en de breedspectrum antibiotica.
1. Wat zijn smalspectrum antibiotica?
Smalspectrum antibiotica pakken infecties aan die door een specifieke groep bacteriën worden veroorzaakt. De voorkeur van medici gaat vrijwel altijd uit naar smalspectrum antibiotica, omdat ze veel gerichter ‘werken’ en minder vaak goede bacteriën in het lichaam aanvallen.
2. Wat zijn breedspectrum antibiotica?
Breedspectrum antibiotica pakken meerdere soorten bacteriën aan. Een medisch specialist schrijft ze voor als niet bekend is welke bacteriën een infectie veroorzaken. Het nadeel is wel dat deze antibiotica vaak ook de goede bacteriën aantasten. Ze zorgen ook voor meer bijwerkingen (bijv. diarree) dan smalspectrum antibiotica.
Wanneer schrijft een arts antibiotica voor?
Het is mogelijk dat je lichaam niet op eigen kracht de bacteriële infectie kan verslaan. Met andere woorden: je afweersysteem is niet sterk genoeg. De arts schrijft dan antibiotica voor. Hiermee krijgt je afweersysteem de extra hulp die nodig is om de infectie te genezen.
Let op: het is aan de arts om te bepalen of je echt antibiotica nodig hebt. In veel gevallen kan het lichaam het namelijk prima zelf af.
Antibiotica resistentie: wat is het en hoe ontstaat het?
Antibiotica resistentie houdt in dat een bepaalde bacterie immuun (resistent) wordt voor een antibioticum. Ofwel: met dit antibioticum krijg je die bacterie niet meer weg. Hier zijn twee mogelijke oorzaken voor:
- Verkeerd gebruik van het antibioticum (bijv. je slaat een dosis over of je maakt je kuur niet af)
- Onnodig gebruik van het antibioticum
Hoe gebruik je antibiotica?
Je arts schrijft voor welke antibiotica je moet gebruiken. Ook geeft hij aan hoelang de antibioticakuur duurt. Gebruik een antibioticum precies zoals het is voorgeschreven, anders werkt de kuur niet. Hoe je precies antibiotica gebruikt? Hier zijn wat belangrijke aanwijzingen.
- Verdeel de tabletten precies over de dag. Zo blijft de hoeveelheid van het antibioticum in het lichaam constant en dat werkt het beste tegen de infectie.
- Mogelijk moet je het voorgeschreven antibioticum op een lege maag innemen. Dit staat ook op het etiket van de verpakking.
- Mogelijk moet je het voorgeschreven antibioticum juist innemen met voedsel. Doe je dit niet, dan veroorzaakt het middel maag- en darmklachten.
Antibiotica zijn verkrijgbaar in de vorm van pillen, capsules, crèmes, zalven, oplostabletten, drankjes of druppels voor ogen of oren. Maar wat je ook inneemt, lees de bijsluiter vooraf altijd goed door! Zo weet je zeker dat je een antibioticum op de juiste manier gebruikt.
Hoelang gebruik je antibiotica?
Hoelang je antibiotica gebruikt is afhankelijk van het soort antibioticum en de aandoening. Een antibioticakuur duurt meestal vijf tot tien dagen, maar in sommige gevallen schrijft de arts ook een ander aantal dagen voor.
Hoe snel werken antibiotica?
Antibiotica werken vrijwel meteen tegen een bacteriële infectie. Het is wel belangrijk om op gezette tijden het antibioticum te slikken of te smeren. Zo blijft er telkens genoeg antibioticum in het lichaam om de infectie te (blijven) bestrijden tijdens de kuur.
Belangrijk: maak je antibiotica kuur altijd af!
Je moet een antibiotica kuur altijd afmaken, ook al voel je je beter. Anders gaan niet alle bacteriën in je lichaam dood. Het gevolg is dat je dan ziek blijft of weer zieker wordt. De kans dat de bacteriën resistentie opbouwen tegen het antibioticum is dan zelfs sterk aanwezig.
Hoelang werkt antibiotica door na kuur?
Hoelang antibiotica doorwerkt na een kuur, dat verschilt per antibioticum. Bepaalde soorten blijven, na de laatste pil, tot vijf dagen in het lichaam. Maar nogmaals: maak je kuur altijd af, ook als je al geen klachten meer hebt.
Mogelijke bijwerkingen antibiotica
Sommige soorten antibiotica brengen bijwerkingen met zich mee. We noemen hier kort de meest voorkomende antibiotica bijwerkingen:
- Misselijkheid
- Rode huiduitslag
- Diarree
- Overgevoeligheid of een allergische reactie
Kun je niet tegen een bepaalde soort antibioticum? Geef bijwerkingen van antibiotica altijd door aan je arts en aan je apotheek. Die houden hier dan rekening mee bij een eventueel volgende behandeling.
Allergische reactie antibiotica: wat moet je doen?
Een allergische reactie door een antibioticum uit zich als volgt: je voelt jeuk en/of je ziet rode vlekken op je huid. Mogelijk heb je zelfs last van een piepende ademhaling. Is de allergische reactie mild? Neem contact op met je behandelend arts om te overleggen wat verstandig is.
Zwelt je keel op en krijg je bijna geen lucht meer? Er is dan sprake van een zeer ernstige allergische reactie en hiervoor heb je met spoed een behandeling nodig. Bel dan ook direct 112.
Wat als je jouw antibioticum vergeet?
Vergeet je jouw antibioticum in te nemen? Neem de vergeten dosis alsnog zo snel mogelijk in. Doe dit echter niet als het alweer tijd is voor de volgende dosis. In dat geval neem je de vergeten dosis niet meer in. De volgende dosis neem je op de normale tijd. Twijfel je over wat je moet doen? Neem dan contact op met je apotheek voor advies.
Antibiotica en alcohol
Gebruik liever geen alcohol tijdens een antibioticakuur. Door de alcohol droogt je lichaam namelijk eerder uit. Bovendien slaap je slechter door alcohol en dat is ook niet bevorderlijk voor een (snel) herstel van de bacteriële infectie. Met andere woorden: alcohol vertraagt de behandeling van je aandoening.
Let op! Gebruik je metronidazol? Bij dit antibioticum mag je absoluut geen alcohol tot twee dagen na de kuur. Anders kun je (ernstige) neurologische verschijnselen krijgen.
Antibiotica en zon: gaat dit samen?
Bepaalde soorten antibiotica gaan niet samen met zon. Dit zijn vooral antibiotica uit de groepen tetracyclinen en (in mindere mate) antibiotica uit de groep chinolonen. Onder deze laatste groep vallen, onder meer, ciprofloxacine en levofloxacine. Deze soorten antibiotica dringen door tot in de huidcellen. Ga je in de zon staan of liggen, dan zetten de antibiotica in de huid de uv-straling om in zuurstof.
Teveel zuurstof in de huid heeft als het ware een giftig effect. De cel gaat dood en je huid gaat ontsteken. Je ziet dan blaren of de huid raakt zelfs ernstig verbrand. Voorkom dit en lees altijd eerst de bijsluiter van het antibioticum dat je gebruikt. Hierin staat namelijk in of je met het antibioticum in de zon mag.
Antibiotica en paracetamol
Gebruik je paracetamol naast antibiotica? Deze twee geneesmiddelen gaan zonder problemen samen. Houd je wel altijd aan de voorgeschreven dosering van beide middelen, dan werken deze het beste.
Antibiotica en de pil
Meestal hebben antibiotica hebben geen invloed op de werking van de pil. Er zijn echter een paar soorten antibiotica die wel invloed hebben op de werking van de pil. Het gaat dan met name om zeer unieke antibiotica, namelijk tegen tuberculose (tbc). Neem in dat geval extra maatregelen in anticonceptie. Je apotheker checkt hoe dan ook altijd of je antibioticum samengaat met andere geneesmiddelen.
Let op: het is mogelijk dat je door je aandoening moet braken of diarree hebt. Of je hebt diarree als bijwerking door je antibioticum. De kans is dan ook sterk aanwezig dat de pil dan minder betrouwbaar is.
Neem je antibiotica of een ander medicijn? Gebruik onze app!
Het is soms lastig om op tijd je medicijnen in te nemen. Zeker als dat meerdere keren per dag moet, zoals dat bij een antibioticum vaak het geval is. Gebruik jij zelfs chronische medicatie? Probeer eens de gratis app van de MedApp apotheek. Stel handige medicijnwekkers in en regel nog veel meer, zoals gratis bezorging van al je medicatie!
